Nöbetçi Eczaneler
Hasan Çelik / TÜRK USA NEWS
New Yorklular, sendika temsilcileri ve Triangle Shirtwaist Fabrikası yangınında hayatını kaybedenlerin aileleri, 24 Mart’ta Greenwich Village’daki Washington Place ve Green Street köşesinde düzenlenen anma töreninde 146 işçiyi saygıyla andı.
New York tarihinin en büyük endüstriyel yangınlarından biri olarak kabul edilen felaket, 24 Mart 1911’de meydana geldi. Asch binasının sekizinci, dokuzuncu ve onuncu katlarını işgal eden atölyede, kumaş hurdası kutusuna dikkatsizce atılan bir sigara yangına sebep oldu. Günümüzde yaygın olarak kullanılan yangın söndürme ekipmanlarının eksikliği, işçilerin kaçmasını zorlaştırdı.
Bir çıkış merdiveni hırsızlığı önlemek için asma kilit ile kapatılmıştı, diğer merdiven ise alevler içinde kalmıştı. Yangın merdiveni işçilerin ağırlığını taşıyamayarak çöktü. İtfaiyecilerin merdivenleri sadece altıncı kata kadar ulaşabiliyordu, bu yüzden işçiler çaresizce 100 fit yükseklikten atlayarak hayatlarını kaybetti.
Yangın sonrası fabrika sahipleri Max Blanck ve Isaac Harris adam öldürme suçlamasıyla yargılansa da beraat etti. Ancak bu trajedi, Amerikan işçi hareketini harekete geçirerek işyeri güvenliği ve yangın koruma düzenlemelerinde köklü reformlara yol açtı.
114. Yıl Anma Töreni
Tören, New York City Labor Korosu ve Delaware Üniversitesi’nden dansçıların performanslarıyla başladı. Ardından FDNY Ladder 20 üyeleri, 1911’de itfaiye ekipmanlarının yetersizliğini göstermek amacıyla binanın sadece altıncı katına kadar uzanan bir merdiven çıkardı. Kurbanların isimleri okunurken, FDNY itfaiyecileri saygı duruşunda bulunarak her isim için bir çan çaldı.
Törene katılan yetkililer, yangının işçi hakları, güvenlik standartları ve sendikal hareketler üzerindeki etkisini vurguladı.
FDNY Komiseri Robert S. Tucker, yangının New York’ta ve tüm ABD’de yangın güvenliği ve işçi haklarına dair farkındalık yarattığını belirtti:
“Bu yangın, işçiler için güvenlik standartlarının oluşturulmasına öncülük etti. Bugün şehrimizdeki binalar, bu trajediden çıkarılan dersler sayesinde yangın güvenliğine uygun şekilde tasarlanıyor.”
New York Eyaleti Çalışma Komiseri Roberta Reardon, Vali Kathy Hochul adına yaptığı konuşmada, bu trajedinin çalışma koşullarının iyileştirilmesine yönelik reformları nasıl tetiklediğini vurguladı:
“Bu yangın, New York’ta ve tüm ülkede işçilerin korunmasına yönelik sistemleri kökten değiştirdi. Bugün New York’un, özverili çalışanlarımız sayesinde en güçlü işyeri güvenlik standartlarından bazılarına sahip olduğunu söylemekten gurur duyuyorum.”
Kurbanların Aileleri Anılarını Yaşatıyor
Suzanne Pred Bass, yangında hayatını kaybeden 23 yaşındaki Rosie Weiner ve onun hayatta kalan kız kardeşi Katie Weiner’ın soyundan geldiğini belirtti. Bass, her yıl 24 Mart’ta büyük teyzelerini anmak ve işçi haklarını savunmak için törene katıldığını söyledi:
“Kadın hakları, göçmen hakları ve işçi güvenliği hâlâ mücadele edilmesi gereken küresel sorunlar. Bu trajedinin yankıları günümüzde de hissediliyor.”
8. sınıf öğretmeni Kimberly Schiller, 10 yaşındaki kızı Annalee ile anma törenine katılarak, öğrencilerine bu trajik olay hakkında eğitim verdiğini anlattı:
“Öğrencilerim bu olaydan habersiz. Eğer geçmişi bilmezlerse, bu trajediler tekrar yaşanabilir. Onlara kurbanları hatırlamalarını, dersler çıkarmalarını ve gelecekte işçi hakları için seslerini yükseltmeleri gerektiğini öğretiyorum.”
Dianna Maeurer, yangında hayatını kaybeden 18 yaşındaki Fannie Hollander’ın adını taşıyan bir anma kuşağı takarak törene katıldı. Büyükannesi de bir fabrika işçisi olan Maeurer, bu olayın hâlâ dünya genelinde yaşanan işçi güvenliği ihlallerine ışık tuttuğunu söyledi:
“Ne yazık ki bu tür trajediler hâlâ dünyanın dört bir yanında yaşanıyor.”
Fannie Hollander’ın yeğenleri Elizabeth Wissner-Gross ve Dr. Loren Green, her yıl anma törenine katıldıklarını ifade etti. Wissner-Gross, büyükbabasının kız kardeşinin cesedini teşhis etmek zorunda kaldığını ve bu olayın ailesinde büyük bir travma yarattığını anlattı:
“Bu yangın, ABD’de ve hatta uluslararası düzeyde yangın güvenliği yasalarını değiştirdi. O dönemde, işçiler kumaş çalacakları şüphesiyle binaya dışarıdan kilitlenmişti. Bu korkunç olay, güvenli çalışma koşullarının sağlanması için büyük bir dönüm noktası oldu.”
Anma töreni, Triangle Shirtwaist Fabrikası yangınının işçi hakları ve iş güvenliği konusunda yarattığı tarihi değişimlerin hatırlanması ve gelecek nesillere aktarılması açısından büyük bir öneme sahipti.